Kronik Obstrüktif Akciğer
Hastalığına Karşı Küresel Girişim (GOLD) tarafından organize edilerek,
2002 yılından itibaren her yıl kasım ayının üçüncü çarşamba günü elliden fazla
ülkede gerçekleştirilen Dünya KOAH günü etkinlikleri, toplumda hastalıkla
ilgili farkındalık oluşturmak, yerel ve küresel çapta bir etki yaratmak
için düzenlenmektedir.
Bu yıl 17 Kasım 2021’de
gerçekleştirilecek olan Dünya KOAH Günü etkinliklerindeki amaç tüm dünyada
olduğu gibi ülkemizde de devam eden COVID-19 pandemisinden bağımsız olarak,
KOAH nedeniyle toplumda sakatlık ve ölümlerin devam ettiğini vurgulamak
olacaktır. KOAH hastaları pandemi sürecinde en kırılgan hasta gruplarından
olduğu için, akciğer sağlığına odaklanmak önem taşımaktadır. Sağlıklı
akciğerler ve sağlıklı nefes için dünyanın, insan sağlığı açısından daha iyi
bir yer haline gelmesi gerekmektedir. Bu nedenle 2021 yılı Dünya KOAH Günü
temamız “Sağlıklı Nefes, Sağlıklı Dünya” olarak belirlenmiştir.
KOAH’tan korunmada en
önemli yaklaşımlar sağlığın sosyal belirleyicilerinin iyileştirilmesi, soluduğumuz
havanın kalitesinin iyileştirilmesi, sağlıklı beslenme, egzersiz ve aşılanmadır.
Tüm KOAH hastaları COVID ve influenza (grip) aşılarını yaptırmalı, pnömokok
(zatürre) ve DBT (karma aşı) aşıları için doktorlarından bilgi almalıdırlar.
KOAH [Kronik (Müzmin) Obstrüktif (Tıkayıcı) Akciğer Hastalığı] genellikle
zararlı toz ve gaz maruziyeti ve/veya yetersiz akciğer gelişimine neden olan
faktörlerin etkisiyle ortaya çıkar. Hava yolları ve/veya hava keseciklerinde
gelişen yapısal bozukluklar sonucu, kalıcı solunumsal yakınmalarla birlikte
nefes alıp vermede zorluk ile karakterize, yaygın, önlenebilir ve
tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır. Eşlik eden
hastalıklar ve alevlenmeler hastalığın seyrini kötü yönde etkilemektedir.
KOAH gelişimi için tüm dünyada en yaygın görülen risk faktörü
her türlü tütün dumanına (sigara, nargile, puro, elektronik sigara,
ısıtılmış tütün ürünleri gibi) maruziyettir. Pasif
olarak tütün dumanına maruziyet de
KOAH gelişimine katkıda bulunmaktadır. Akciğer
gelişiminde yetersizlik ile ilişkili hasta faktörleri (düşük doğum
ağırlığı, çocuklukta sık geçirilen solunum yolu infeksiyonları), sağlığın
sosyal belirleyicileri olarak bilinen birey ve toplumun sağlık
durumlarını etkileyen ekonomik ve sosyal değişkenler, iç ortam hava kirliliği de
diğer risk faktörlerindendir.
KOAH’ta en sık görülen yakınmalar öksürük,
balgam, nefes darlığı ve bazı olgularda yorgunluk hissidir. KOAH'ın tanısı,
basit ve ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca
konulabilir.
KOAH tanısı konulan
kişilerin tütün ve tütün ürünlerinin kullanımını bırakmaları, zararlı toz ve
gaz içeren ortamlardan, hava kirliliğinden uzak durmaları, sağlıklı
beslenmeleri ve günlük egzersiz yapmaları gereklidir.
KOAH hastalarının grip ve zatürre aşılarını yaptırması
ve nefes yoluyla alınan ilaçlarını düzenli olarak kullanması
gerekir. Bu tedavilerin yanı sıra hastaların sağlıklı
beslenmeleri, fiziksel aktivitelerini yapmaları ve gerektiğinde akciğer
rehabilitasyonu hizmetlerinden faydalanılması günlük yaşamlarının daha
kaliteli hale gelmesini sağlar.
Türkiye’de ilk COVID-19
vakası bildirildikten sonra pandemi sürecinde kronik solunum hastaları da
olumsuz etkilenmiştir. Bununla birlikte geçtiğimiz yıl içinde KOAH hastalarının
izole olmaları, hava kirliliğinin azalması, pandemiye yönelik uygulanan
önlemler sayesinde COVID-19 hastaları arasında KOAH sıklığının diğer kronik
hastalıklar kadar fazla olmadığı görülmüştür. KOAH varlığında yoğun bakım
gerektiren ağır COVID-19 hastalığı riskinin 5 kat arttığı bildirilmiştir.
KOAH hastalarında temel
hedef, hastaların pandemi öncesinde kullanılan KOAH ilaçlarına aynı
şekilde devam etmesi sağlanarak stabil halde tutabilmektir. Evde
solunum cihazı ve oksijen tedavilerine önceden olduğu gibi devam
edilmelidir. KOAH hastası olan ve COVID-19 enfeksiyonu gelişen
hastalarda KOAH alevlenmesi diğer viral enfeksiyonlarla benzerlik
göstermektedir. Bu nedenle, doğru tanı gereklidir ve mümkün olduğunca ayırıcı
tanı mutlaka yapılmalıdır.
Yapılan çalışmalarda,
pandemi nedeniyle yüz yüze klinik ziyaretlerin azaldığı tespit edilmiş, aynı
şekilde pulmoner rehabilitasyon programlarının kesintiye uğradığı gözlenmiştir.
KOAH hastaları alevlenme dönemlerini evde geçirmeyi tercih etmişlerdir. Bu
süreçler için tele sağlık ”uzaktan ya da online” sağlık uygulamaları
geliştirilerek KOAH hastaları desteklenmektedir.
Sağlıklı Nefes, Sağlıklı
Dünya için;
- Akciğerlerini
Koru,
- Sağlıklı Beslen,
- Hareketli Kal,
- Maskeni Tak,
- Aşını Ol.